Kryzys jest stanem dezorganizacji, zniweczenia ważnych celów i planów
lub głębokiego zaburzenia stylu życiowego jednostki, a równocześnie stanem niedostatku strategii radzenia sobie z sytuacją stresującą kryzys odnosi się zazwyczaj do poczucia lęku, szoku i trudności przeżywanych w związku z występującymi zaburzeniami równowagi, a nie tyle do samego wydarzenia
(Brammer, 1984)
Tłumacząc definicje na język praktyki można powiedzieć, iż w sytuacjach kryzysowych stosowane dotychczas strategie codziennych aktywności są niewystarczające. Dotyczy nie tylko przestrzegania podwyższonych standardów higieny i bezpieczeństwa, ale również tak ważnych sfer życia jak praca, relacje rodzinne i towarzyskie, zakupy czy odpoczynek.
Na ogół dobrze rozumiemy stosowane ograniczenia, akceptujemy je, wiemy o tym, że wszystkim służą.
O utrzymaniu stanu równowagi emocjonalnej i psychicznej w znacznym stopniu decyduje nasz sposób przeżywania trudności i myślenia o aktualnej rzeczywistości. Zasadnicze znaczenie ma nasza ocena zagrożeń, czy myślimy i reagujemy zadaniowo czy lękowo.
Kryzysowe sytuacje? Jeżeli wiemy jak w zmienionej sytuacji poradzić sobie bezpiecznie i skutecznie, np. z pracą, z dziećmi, z zadaniami, to szybko dostosujemy się do aktualnych wymogów. Jeśli będziemy martwić się na wyrost i nad miarę wówczas przytłoczą nas potencjalne problemy, których jeszcze nie ma, a których już się boimy.
Obawy o przyszłość są sposobami na chwilowe odreagowanie lęku Jednak to, o czym najczęściej myślimy nabiera wagi, a nie maleje na znaczeniu.
Nie warto przyjmować takich pseudostrategii zaradczych. Możemy skutecznie działać tylko w teraźniejszości.
Nie możemy zmienić przeszłości, ani kontrolować przyszłości.
Efektem przyjmowania nieskutecznych sposobów obronnych będzie podwyższone napięcie emocjonalne, wysoki poziom pobudzenia, kompulsywne dążenie do rozładowania napięcia, dezorganizacja myślenia i działania, niepokój, poczucie bezradności.
Możemy decydować, który sposób myślenia zadaniowy czy lękowy
wybieramy, a który odrzucamy. Podobnie do tego, jak mamy wpływ na to kogo i w jakim celu zapraszamy do swojego domu, tak samo możemy mieć pod kontrolą swoje myśli, słowa i czyny.
Jeśli nie mamy zdrowego nawyku myślenia zadaniowego, warto się go nauczyć. Jest to podstawa do dobrego przeżywania teraźniejszości i zadowolenia ze swojego działania.
Do pozostałych czynników chroniących dobrostan nasz i naszych bliskich w sytuacjach zwyczajnych i kryzysowych należą:
- Czytelny i spójny system wartości i zasad, którymi się kierujemy,
- Dobre relacje rodzinne,
- Empatia rozumienie emocji, uczuć i potrzeb własnych i cudzych,
- Otwarta komunikacja jasny sposób mówienia o swoich emocjach, uczuciach i potrzebach bez pouczania i oceniania innych osób,
- Utrzymywanie sympatii w relacjach rodzinnych, zawodowych i towarzyskich,
- Wspólna organizacja czasu i zadań –„ kiedy, co” ma do zrobienia,
- Współpraca i wsparcie w zadaniach,
- Uporządkowanie przestrzeni,
- Troska o równowagę wewnętrzną, radość, rozwój i relaks,
- Prospołeczność bezinteresowne działanie na rzecz innych i wspólnego dobra
Podsumowanie
Przeżywany kryzys jest trudnym czasem, kiedy doświadczamy
zagrożenia ludzkiego zdrowia i życia. W naszym wspólnym interesie jest przestrzeganie przyjętych ograniczeń i zasad bezpieczeństwa.
Nie mamy wpływu na zdarzenia od nas niezależne, mamy wpływ na to, co się dzieje w naszym domu i w naszym życiu.
Możemy zadbać o to, aby dobrze przeżyć kryzysowe sytuacje i owocnie wykorzystać ten trudny dla wszystkich czas. Rozmawiajmy ze sobą z życzliwością, optymizmem, cierpliwością, bez niepotrzebnych napięć, podziałów sporów. Słuchajmy siebie uważniej, otwierajmy się na nowe spojrzenia i rozwiązania, na to co dla nas i dla naszych bliskich jest drogie i ważne.
Bądźmy dla siebie nawzajem wspierający i serdeczni, roztropni, pogodni
Nie obawiajmy się korzystać ze wsparcia osób bliskich i pomocy profesjonalistów.
Życzę sobie i Państwu zdrowia, spokoju, optymizmu, oraz radości z życia i budzącej się wiosny!
Kryzysowe sytuacje? Pozostaję do Państwa dyspozycji,
Wanda Taracha
Psycholog w Polsko-Angielskiej Szkole Podstawowej Mentis
