Ostatnimi czasy w gabinetach psychologicznych pojawia się coraz więcej rodziców, zgłaszających następujące problemy: „Moje dziecko jest marudne”, „Nie chce się uczyć”, „Ja już nie wiem co mam zrobić”, „Nie poznaję go”, „Kompletnie się nie słucha”. Większość tych skarg dotyczy dzieci, które rozpoczęły naukę w klasie czwartej. Dlaczego tak się dzieje? To dobre pytanie.
Przekroczenie progu klasy III wiąże się z silnymi emocjami zarówno dzieci, jak i rodziców. Tylko nieliczne szkoły przygotowują uczniów i ich opiekunów na zmianę.
Pierwsza i podstawowa sprawa to nastawienie. Zakładając „czarne okulary”, zwracamy uwagę tylko na negatywy. Jak dziecko ma się ich pozbyć, kiedy np. na korytarzu czy w domu słyszy; „czwarta klasa teraz się zacznie”, „zobaczysz, ile będzie prac domowych”, „jak się nie weźmiesz do nauki, to będziesz siedziała po nocach”, „nowe przedmioty… historia, przyroda… jak damy sobie radę?!”. Starajmy się nie straszyć naszych pociech. Pozytywne komunikaty nie są takie trudne: „Jestem strasznie ciekawa jakiego wychowawcę będziesz miał w klasie IV”, „Jestem z Ciebie taka dumna, już niedługo IV klasa”
Kolejnym etapem jest rozmowa z dzieckiem na temat jego oczekiwań i związanych z tym obaw. Ważne jest to, aby dziecko zwerbalizowało co wywołuje u niego niepokój. Nie przekładajmy naszych lęków na dzieci. W momencie, w którym już wiemy, co budzi obawy dziecka, możemy o tym porozmawiać oraz to omówić wspólnie przygotowując się do zmian. Należy wzbudzić w dziecku poczucie kompetencji do poradzenia sobie z daną trudnością.
Pamiętajmy o tym, że nasze dzieci nieustannie rozwijają się, a co za tym idzie zmieniają się. Pojawiają się nowe autorytety, priorytety i znajomości. Nie każda kłótnia ze znajomymi czy chwilowe oddalenie się od grupy rówieśniczej świadczy o problemach związanych z nawiązywaniem czy podtrzymywaniem relacji społecznych.
Zmieniają się nie tylko dzieci, ale i oczekiwania wobec nich, co może wypływać na pojawienie się u nich lęków związanych z mogącymi nadejść niepowodzeniami. Wiemy, że w IV klasie dzieci są bardziej obciążone nauką, zwiększa się ilość prac domowych czy klasówek, jest mniej czasu na zabawę, co negatywnie wpływa na relacje dziecko – rodzic. W czasie odrabiania prac domowych często zaczynają się pojawiać kłótnie czy spory.
Nowi nauczyciele, którzy przejmują nauczanie w IV klasie to kolejne wyzwanie – konieczność wypracowania sobie u opiekunów jak najlepszej opinii i pokazania się od dobrej strony.
Spójrzmy na to wszystko oczami dziecka, jak dużo mamy tu obszarów, w których możemy ponieść porażkę. Wzmacniajmy zatem nasze dzieci i rozmawiajmy z nimi na temat niepowodzeń i poszukujmy wspólnie rozwiązań. Bądźmy cierpliwi i wyrozumiali.
W Polsko – Angielskiej Szkole Mentis szczególną uwagę zwracamy na uczniów i ich rodziców, którzy przygotowują się do przejścia do kolejnego etapu edukacyjnego.
Wychowawcy klas III oraz nauczyciele rozmawiają z uczniami, jak i z ich rodzicami, zastanawiając się wspólnie nad działaniami ułatwiającymi tak dużą zmianę. Nauczyciele klas starszych odwiedzają dzieci z klas młodszych, co pozwala im na wzajemne zapoznanie się, co znacząco wpływa na obniżenie lęku związanego z pojawieniem się nauczycieli przedmiotowych. W związku ze zwiększającą się ilością materiału nauczyciele redukują zadawanie prac domowych do minimum. Traktując je raczej jako możliwość do zaprezentowania swojej umiejętności czy wiedzy niż sprawdzenia jej.
Uczniowie od najmłodszych klas uczeni są systematycznej pracy i konstruktywnego wykorzystywania czasu. Podczas pobytu w świetlicy czy po zajęciach dydaktycznych chętnie uczestniczą w konsultacjach z nauczycielami przedmiotowymi, podczas których można poszerzyć swoją wiedzę lub przedyskutować występujące wątpliwości czy zrozumieć tematy sprawiające trudności. W przygotowaniach do zmiany biorą udział także uczniowie klas starszych. Chętnie przychodząc na lekcje młodszych kolegów, rozmawiając i odpowiadając na nurtujące pytania dotyczące zmian pojawiających się w klasie IV.
W naszej szkole zachęcamy do uczestnictwa w spotkaniach z psychologiem, który na bieżąco prowadzi obserwacje, rozmowy wspierające i warsztaty z uczniami i ich rodzicami. Każda niepokojąca dla rodzica sytuacja czy zdarzenie może zostać omówione.
Ponadto odbywają się lekcje otwarte, właśnie wtedy można poznać naszą szkołę, jej misję oraz nauczycieli. Porozmawiać ze specjalistami, omówić pytania i ewentualne wątpliwości.
Działania nauczycieli w klasie III:
1. Przygotowywanie uczniów do systemu lekcji 45 minut.
2. Przyzwyczajanie dzieci do pisania w zeszycie w szeroką linię – od początku klasy III z uwzględnieniem możliwości dzieci.
3. Współpraca wychowawców klas III z nauczycielami przedmiotów.
4. Konsultacje wychowawców klas III z przyszłymi wychowawcami klas IV dotyczące mocnych i słabych stron uczniów oraz problemów klasy.
5. Wkrótce IV klasa – blok spotkań dla trzecioklasistów:
– przygotowanie na lekcjach informatyki prezentacji o szkole, o nowych przedmiotach, życiu codziennym w szkole na II etapie edukacyjnym przez uczniów klas starszych dla uczniów klas III.
– zajęcia dydaktyczno-wychowawcze w klasach III z przyszłymi wychowawcami i nauczycielami przedmiotów (prowadzenie lekcji z matematyki, j. polskiego, przyrody, historii z nowymi nauczycielami).
6. Zielona szkoła – integracja całej społeczności szkolnej.
Działania nauczycieli w klasach IV (po rozpoczęciu roku szkolnego), które pomagają uczniom czuć się dobrze w klasie IV:
1. Dzień z wychowawcą na początku roku szkolnego.
2. Wycieczki integrujące zespół klasowy (na początku września).
3. Stworzenie klasowego terminarza- zapisywanie terminów ważnych uroczystości, projektów, sprawdzianów, zadania domowego na specjalnej tablicy w sali lekcyjnej.
4. Kontrakt klasowy.
5. Otrzęsiny klasy IV – powitanie uczniów na II etapie edukacyjnym. Zadania, konkursy i symboliczne pasowanie – przyjęcie do starszej społeczności uczniowskiej.
6. Spotkania czwartoklasistów z psychologiem.
7. Przygotowanie prezentacji o szkole dla trzecioklasistów.
W naszej szkole trwa właśnie REKRUTACJA do klasy IV. Ty i Twoje dziecko możecie teraz dołączyć do mentisowej społęczności. Więcej o rekrutacji tutaj >>>
Małgorzata Wojciechowska
psycholog
