Po co nam inteligencja emocjonalna i czy warto ją rozwijać? – część 1
Najogólniej inteligencję emocjonalną zdefiniować można jako zbiór zdolności lub cech, które umożliwiają uwzględnianie informacji emocjonalnych w procesie rozumowania i rozwiązywania problemów. Ludzie uzyskujący wysokie wyniki w testach inteligencji emocjonalnej deklarują relatywnie większą satysfakcję z życia, powodzenie w relacjach interpersonalnych i ciepło rodzicielskie, częściej angażują się w czynności dążące do poprawy lub utrwalenia dobrego nastroju, a także bardziej przystosowawczo reagują na negatywne zdarzenia (Ciarrochi, Chan, Caputi i Roberts, 2001). Rzadziej również stosują przemoc, rzadziej palą papierosy i mają kłopoty z narkotykami oraz lepiej radzą sobie ze stresem niż osoby o niskim jej poziomie (za: Mayer, Salovey i Caruso, 2004). Inteligencja emocjonalna pomaga osobom w ustanawianiu i podtrzymywaniu relacji osobistych i zawodowych, ponieważ związana jest z szybszym spostrzeganiem i lepszym rozumieniem emocji zarówno własnych, jak i innych ludzi oraz zachowywaniem się zgodnie z tą wiedzą. Ponadto przyczynia się ona do osiągania dobrych wyników w szkole i pracy, dając siłę do radzenia sobie z życiowymi wyzwaniami (Grewal i Salovey, 2005; Mayer i in., 2004). Motywacyjny aspekt inteligencji emocjonalnej wpływa także na umiejętność odraczania gratyfikacji i skuteczne dążenie do wyznaczanych sobie celów (Salovey, Bedell, Detweiler i Mayer, 2005). Podsumowując: osoba inteligentna emocjonalnie jest ogólnie zadowolona z życia i relacji społecznych, daje sobie dobrze radę z problemami dnia codziennego i z optymizmem patrzy w przyszłość. Można zatem śmiało stwierdzić, że wsparcie służące rozwojowi inteligencji emocjonalnej u dzieci jest bardzo istotne z punktu widzenia budowania ich satysfakcji z życia.
Badania pokazują, że wzrost inteligencji emocjonalnej następuje wraz z wiekiem, jednak na jej rozwój niebagatelny wpływ ma środowisko rodzinne i szkolne. Emocjonalne zdolności dziecka kształtują się na bazie relacji z rodzicami. Dzięki bliskiemu i pełnemu troski związkowi z opiekunami uczy się ono spostrzegać, nazywać, interpretować i regulować własne emocje oraz wiązać je z określonymi sytuacjami społecznymi. Te doświadczenia z okresu dzieciństwa są uwewnętrzniane jako wzory reagowania i funkcjonowania człowieka, a następnie powielane w dorosłości (Maruszewski i Ścigała, 1998). Także poprzez edukację szkolną dzięki możliwości kontaktu z literaturą, sztuką, muzyką czy teatrem oraz kształtowania systemu wartości, pobudzana może być emocjonalność młodych osób i pogłębiana ich świadomość inteligencji emocjonalnej (Mayer i Salovey, 1999). Osoby, które potrafią nazywać swoje stany emocjonalne, łatwiej je kontrolują, a także rozumieją uczucia innych ludzi. Zarówno w domu, jak i w szkole należy zatem pamiętać o wadze dojrzałości emocjonalnej w ogólnym rozwoju dziecka i osiąganiu przez niego sukcesów. Co konkretnie w takim razie mogą robić rodzice i nauczyciele, aby rozwijać inteligencję emocjonalną u dzieci? O tym już w kolejnym artykule
Aneta Jendrzejczak- Fabisiak
Psycholog Polsko-Angielskiej Szkoły Podstawowej i Dwujęzycznego Gimnazjum MENTIS
